Ekolojik ayak izi örnekleri, gün içerisinde veya çalışma hayatında farkında olmasak da çevreye verdiğimiz zararları ifade etmektedir. İçinde bulunduğumuz yüz yıl içinde dünyayı tehdit eden global sorunların başında küresel ısınma ve çevre kirliliği gelmektedir. İnsanların çevreye olan olumsuz etkileri genel olarak ekolojik ayak izi olarak adlandırılmaktadır.
Küresel ısınmanın etkileri ile küresel ısınmanın sonuçlarının içinde bulunduğumuz yıllarda daha da etkisini göstermesi nedeniyle ekolojik ayak izi konusunda yapılan çalışmalar da artmıştır. Kendi yaşam standartlarımızı arttırmak ile birlikte çevreye olan duyarlılığımız ile gelecek nesillere daha yaşanılabilir bir dünya bırakmamız daha mümkün hale gelecektir. Ekolojik ayak izi sanılanın aksine oldukça geniş bir kavram olup, tek kalemde açıklanması mümkün değildir. Öncelikle ekolojik ayak izi bileşenleri hakkında kısaca bilgi sahibi olduktan sonra vereceğimiz ekolojik ayak izi örnekleri ile konu daha anlaşılabilir olacaktır.
Ekolojik Ayak İzi Nedir?
İnsanlar yaşamlarını sürdürebilmek için tüketim yapmak zorundadırlar. Bu tüketimlerin karşılanması da üretim faaliyetleri ile mümkündür. İşte insanların herhangi bir malın üretimi nedeniyle yapmış olduğu çevresel etkiler ekolojik ayak izi olarak adlandırılır.
Bu etkiler genellikle olumsuzdur. Bu nedenle ekolojik ayak izi azaltılması gereken bir kavramdır. Tüm dünya genelinde olduğu gibi ülkemizde de son yıllarda küresel ısınma, iklim değişikliği ve sürdürülebilir yaşam konusunda ciddi önlemler alınmaya başlanmıştır. Ekolojik ayak izinin azaltılmasına yönelik çalışmalarda bunlardan sadece birisidir. Aşağıda vereceğimiz ekolojik ayak izi örnekleri ile konumuzun anlaşılması daha kolay olacaktır.
Ekolojik Ayak İzi Bileşenleri
Ekolojik ayak izi örnekleri daha çok, ekolojik ayak izi bileşenleri çerçevesinde şekillenmiştir. Bu nedenle ayrı ayrı başlıklar altında incelemek daha yerinde olacaktır. Ülkemizde uygulanan ve dünya genelinde sık görülen ekolojik ayak izi bileşenleri;
- Karbon ayak izi
- Orman ayak izi
- Yapılandırılmış alan ayak izi
- Balıkçılık ayak izi
- Otlak (mera) ayak izi
- Tarım arazileri ayak izi
Görüldüğü gibi ekolojik ayak izi bileşenleri birbirinden farklı alanlardan oluşmaktadırlar. İnsanların üretim ve tüketim alışkanlıklarının değişmesi ve tabiri yerinde ise tüketim çılgınlığı içerisinde bulunduğumuz bu yıllarda ekolojik ayak izi örnekleri de her geçen gün artarak çeşitlilik göstermeye başlamaktadır. Her birisinin çevreye vermiş olduğu etkiler ise farklıdır. Bu bileşenleri göz önüne alarak tek tek ekolojik ayak izi örnekleri verebiliriz.
Karbon Ayak İzine Bağlı Ekolojik Ayak İzi Örnekleri
Ekolojik ayak izinin en sık rastlandığı bileşenlerin başında karbon ayak izi gelmektedir. Öncelikle karbon salınımı hakkında kısaca bilgi verelim. Karbon ayak izi kişi, işletme, kuruluş ya da herhangi bir kurumun faaliyetlerine bağlı olarak atmosfere salmış oldukları karbon miktarıdır. Karbon ayak izine bağlı ekolojik ayak izi örneklerini ise aşağıdaki gibi sıralayabiliriz.
- Üretim faaliyetlerinde kullanılan fabrikalar
- Termik santraller
- Ulaşım faaliyetleri sırasındaki egzoz dumanları
- Tarımsal gübrelemeler
- Isınma amacı ile kullanılan yakıtlar (fosil yakıtlar)
Orman Ayak İzine Bağlı Ekolojik Ayak İzi Örnekleri
Çevresel etkileri düşünüldüğünde orman ayak izinin de ekolojik ayak izi örnekleri sık görülmektedir. Ayrıca çevresel etkileri de oldukça fazladır. Bunun dışında küresel ısınmanın nedenleri arasında orman ayak izinin artışı da gözlemlenmektedir. Bir çok üretim faaliyeti sonrasında orman ayak izine rastlanılması mümkündür. Genel olarak orman ayak izine bağlı ekolojik ayak izi örnekleri ise aşağıdaki gibidir.
- Orman yangınları
- Orman alanlarının kamulaştırılarak imara açılması
- Her gün kullandığımız kağıtların bilinçsiz şekilde çöp haline getirilmesi
- Orman arazilerinin tarımsal üretim amacı ile kullanılması
- Orman ürünlerinin bilinçsiz kullanılması
Orman ayak izimize bağlı faaliyetlerimiz ayrıca küresel ısınmaya da büyük bir etkisi vardır. Her gün çeşitli faaliyetlerimiz sonucu yok olan ormanlarımız nedeniyle her geçen gün küresel ısınmanın etkileri daha fazla görülmeye başlanmıştır. Bu nedenle ekolojik ayak izi örnekleri arasında orman ayak izimiz ayrı bir öneme sahiptir.
Yapılandırılmış Alan Ayak İzi Kapsamındaki Ekolojik Ayak İzi Örnekleri
Yapılandırılmış alan denildiğine genellikle inşaat sektörü akıllara gelmektedir. Bu gün ikamet etmiş olduğumuz konutlar, iş yerleri, okullar veya kamu kurumlarının inşası sırasında yapılandırılmış alan ayak izi oluşmaktadır. Her ne kadar zorunlu bir ihtiyaç da olsa yine de çevreye olan etkileri fazladır. Bu nedenle özellikle yapılandırılmış ayak izimizin en aza indirilmesi için tüm bu faaliyetlerin doğa ile barışık bir şekilde gerçekleştirilmesi gerekir. Bu bilgiler ışığında yapılandırılmış alan ile ilgili olan ekolojik ayak izi örnekleri aşağıdaki gibidir.
- İnşaat yapım süreci
- Yapıda kullanılan malzemelerin niteliği
- Yapı süresinde çalışan iş makinelerinin karbon ayak izleri
- İmara açılan alanların niteliği
Sürdürülebilir inşaat malzemeleri kısmen de olsa yapılandırılmış alan ayak izimizin doğada daha az miktarda yer almasına imkan tanımaktadır. Bu nedenle son yıllarda özellikle mimarı ve inşaat alanında sürdürülebilir malzemelerin kullanımının arttırılması yönünde çeşitli önlemler alınmaktadır. Bu konuda alınan önlemlerde Çevre ve Şehircilik Bakanlığının geliştirmiş olduğu bir takım politikalar ile de ayrıca desteklenmektedir.
Balıkçılık Ayak İzi Kapsamında Ekolojik Ayak İzi Örnekleri
Pek fazla bilinmese de her türlü balıkçılık faaliyeti sonrasında da ekolojik ayak izlerimizi bırakırız. Bu konuda son yıllarda dünya genelinde ciddi önlemler alınsa da yine de balık popülasyonunu korumaya yeterli olmamaktadır. Bunlardan en önemlisi balıkların yumurtalama zamanındaki yasaklardır. Buna rağmen bilinçsiz avlanmaya bağlı veya para hırsına bağlı olarak balıkçılık ayak izlerimizi doğada bırakmaktayız. İşte balıkçılık ayak izine örnek teşkil edecek ekolojik ayak izi örnekleri…
- Balıkçılık sırasında kullanılan teknolojiler
- Balıkçılık faaliyetleri sırasında havaya salınan karbon ayak izleri
- Avlanılan balık miktarı
- Balıkların popülasyon türleri
Otlak Ayak İzi Kapsamında Ekolojik Ayak İzi Örnekleri
Hayvansal üretim bir çeşit zorunlu ihtiyaçtır. Önemli olan bu tür faaliyetlerin çevreye olan en az zararla gerçekleştirilmesidir. Ekolojik ayak izi örnekleri arasında fazla yer almasa da yine de çevreye olan etkileri dile getirilmeye değecek ölçüdedir. Bu örnekleri ise aşağıdaki gibi sıralayabiliriz.
- Hayvansal üretim sırasında kullanılan teknikler
- Meraların amacı dışında kullanılmasına bağlı etkiler
- Hayvan otlatma sırasındaki kişisel faaliyetler
Tarım Arazileri Kapsamındaki Ekolojik Ayak İzi Örnekleri
Son olarak değinmek istediğimiz ekolojik ayak izi örnekleri ise tarımsal faaliyete sonu ortaya çıkan ekolojik ayak izleridir. Diğer ekolojik ayak izlerinin etkileri ile kıyaslandığında dikkate değer bir öneme sahiptir. Bu kapsamda tarımsal ekolojik ayak izlerini ise aşağıdaki gibi örneklendirebiliriz.
- Tarımsal üretim sırasındaki karbon ayak izleri
- Tarım arazilerinin imara açılması
- Bu arazilerin amacı dışında kullanılmasına bağlı diğer faaliyetler
- Tarımsal üretime bağlı doğal kaynakların kullanılması
- Gübreleme ve ilaçlama faaliyetleri
Ülkemizde Ekolojik Ayak İzi Örnekleri
Görüldüğü yukarıda yapılan faaliyetlerin tümü nedeniyle çevreye isteyerek veya istemeyerek hatta farkında olarak veya olmayarak ekolojik ayak izimizi bırakmaktayız. Bu ekolojik ayak izi örnekleri bizleri etkilediği kadar bizden sonraki nesilleri de olumsuz yönde etkilemektedir. Bu nedenle üretim, tüketim veya tarımsal faaliyetlerimiz sırasında ekolojik ayak izimizi doğada en az şekilde bırakmaya özen göstermeliyiz. Unutmamalıyız ki ne kadar az ekolojik ayak izi o kadar iyi bir sürdürülebilir yaşam demektir.
ekolojik ayak izi örnekleri konusunda en kapsamlı ve güzel çalışma acaba bu ekolojik ayak izi örneklerini çoğaltma imkanı varmı 5-6 sayfalık bir dönem ödevim var da bu konuda