Dışarı çıkma korkusu belirtileri kişiden kişiye farklılık göstermektedir. Göğüs ağrısı, baş dönmesi, mide bulantısı, nefes darlığı ve hızlı kalp atışı en sık görülen belirtilerdendir. Elbette ki bu tür belirtilerin varlığı her zaman dışarı çıkma korkusu belirtileri arasında sayılmamaktadır. Bunların yanında başkaca belirtilerin birlikte görülmesi gerekmektedir. Tıbbi olarak daha çok agorafobi olarak bilinen hastalık son yıllarda özellikle uzun pandemi hayatından sonra daha da artış göstermiştir. Agorafobi belirtileri ve dışarı çıkma korkusu belirtileri hakkında detaylı bilgiler vermeden önce agorafobi nedir? Ve dışarı çıkma korkusu nedir? Sorularına kısaca cevap vermekte fayda vardır.
Agorafobi Nedir?
Agorafobi; Dışarı çıkma korkusuna nazaran daha genel bir tabirdir. Şöyle ki agorafobi insanların huzursuz olacakları yer ve mekânlardan kaçınmaları şeklinde gelişen bir psikolojik rahatsızlıktır. Psikoloji bilimine göre bir çeşit endişe bozukluğu olarak nitelendirilmesi de mümkündür.
Dışarı Çıkma Korkusu Nedir?
İlk etapta agorafobi belirtileri ve dışarı çıkma korkusu belirtileri farklı şekilde kendisini gösterebilmektedir. En sık belirtisi ise panik atak ile birlikte hızlı kalp atışı ve bulantıdır. Diğer psikolojik rahatsızlıklardan farklı olarak kişi dışarı çıkma korkusunun yersiz olduğunu bilerek bu kaygıları yaşamaktadır. Ancak kişi buna rağmen bu korkuyu yenememektedir. Birçok hastalıkta olduğu gibi dışarı çıkma korkusu konusunda erken teşhis çok önemlidir. Kişi dışarı çıkma korkusu belirtileri göstermesi halinde en yakın tedavi merkezine başvurarak rahatsızlığın ilerlemesine imkân vermeden tedavi edilmesi daha kolaydır.
Dışarı Çıkma Korkusu Türleri
Her ne kadar genel bir tabir olsa da bazı durumlarda dışarı çıkma korkusu türleri kişiden kişiye değişmektedir. Örneğin kişi ailesi ile birlikte dışarı çıkmasında herhangi bir endişe yaşamamakta iken sadece tek başına dışarı çıkma korkusu yaşabilmektedir. Genellikle bu durumlarda tek başına dışarı çıkma korkusu, yalnız dışarı çıkma korkusu ya da evden dışarı çakma korkusu şeklinde değişiklik gösterdiği de gözlemlenmiştir. Ancak tüm durumlarda da dışarı çıkma korkusu belirtileri ve agorafobi belirtileri aynı şekilde kendisini göstermektedir. Günümüzde ise en sık karşılaşılan dışarı çıkma korkusu türleri başında “asansöre binme korkusu” gelmektedir. Niteliği itibariyle asansöre binme korkusu da bir çeşit agorafobi olarak değerlendirilmektedir.
Dışarı Çıkma Korkusu Belirtileri
Aşağıda belirtmiş olduğumuz dışarı çıkma korkusu belirtileri genellikle panik atak olarak kendisini göstermektedir. Panik atak ise psikoloji biliminde “anksiyete bozukluğu” olarak adlandırılmaktadır. En sık ve yaygın görülen dışarı çıkma korkusu belirtileri genel olarak aşağıdaki gibidir.
- Nefes darlığı
- Baş dönmesi
- Hızla kalp atışları
- Göğüs ağrıları
- Terleme
- Titreme
- Sıcak basması
- Mide bulantıları
- Uyuşma
- Ellerde ve kollarda karıncalanma hissi
- İshal
Görüldüğü gibi agorafobi belirtileri oldukça çeşitlilik göstermektedir. Ve genellikle bu belirtiler bir ya da bir kaçı ile birlikte kendisini göstermektedir.
Dışarı Çıkma Korkusu Nedenleri
Dışarı çıkma korkusu nedenleri konusunda genel geçerli bir kural geçerli değildir. Yine agorafobi belirtileri gibi kişiden kişiye farklılık göstermektedir. Ancak yapılan araştırmalar neticesinde aşağıda belirtmiş olduğumuz kişilerde diğer insanlara nazaran daha çok dışarı çıkma korkusu yaşandığı belirlenmiştir.
- Madde bağımlılığı
- Ailede agorafobi teşhisleri
- Anksiyete bozukluğu
- Depresyon
- Fiziksel ve cinsel istismar
- Diğer sosyal fobiler
Dışarı Çıkma Korkusu Nasıl Anlaşılır?
Dışarı çıkma korkusu teşhisinde birçok ölçüt bir arada kullanılmaktadır. Örneğin bu korkuların sıklığı, aile bireylerine ait tıbbi geçmiş ve diğer dışarı çıkma korkusu belirtileri ve semptomlarına göre bir teşhis konulması mümkündür. Genel olarak yukarıda belirtmiş olduğumuz dışarı çıkma korkusu belirtilerinin yoğunluğu ve şekilleri dikkate alınarak bir teşhis konulmaktadır.
Dışarı Çıkma Korkusu Tedavi Edilebilir Mi
Dışarı çıkış korkusu (agorafobi) tedavi edilebilir bir bozukluktur. Agorafobi, genellikle kişinin açık alanlarda, kalabalık yerlerde veya içeriden uzakta olması durumunda aşırı kaygı hissetmesiyle birlikte bulunur. Tedavi süreci, kişinin hayatının anılarına bağlı olarak farklı ömrü iletebilir. İşte yaygın tedavi yöntemleri:
- Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT) : Bu terapi yöntemi, kişinin olumsuz etkilerini ve arızalarını tanımlayıp, bunları değiştirmeyi sağlar. BDT, agorafobi gibi anksiyete varlığında oldukça etkili bir yöntemdir.
- Maruz Bırakma Terapisi : Bu, kişinin korktuğu durumlarla yüzleşmesini sağlayan bir terapi türüdür. Kişi, korku yaratan ortamlara kontrollü ve güvenli bir şekilde maruz bırakılarak enerji kaygısını azaltır.
- İlaç Tedavisi : Anksiyete bozukluklarının tedavisinde kullanılan antidepresanlar ve anksiyolitikler, agorafobi belirtilerini hafifletebilir. Doktor, kişiye özel en uygun ilacı reçete edebilir.
- Destek Grupları : Benzer sorunlarla mücadele eden kişilerle bir araya gelerek, bireylere sosyal destek sağlayabilir ve tedavi sürecini kolaylaştırabilir.
- Yaşam Tarzı Değişiklikleri : Düzenli egzersiz, stres yönetimi teknikleri (meditasyon, yoga vb.) ve sağlıklı bir uyku düzeni, tedavi sürecini destekleyen önemli faktörlerdir.
Agorafobinin sabır tedavisi ve zaman gerektirebilir, ancak birçok kişinin bu yönde önemli bir ilerleme kaydetmesi sağlanmaktadır.
