Dünyanın 7 harikası çok eski bir kavram. Dünyanın 7 harikası antik Akdeniz ve Orta Doğu uygarlıklarının mimarlık ve heykeldeki başarılarına ilişkin, ilk kez M.Ö. 2 yüzyılda Sidonlu Antipatros tarafından yapılmış bir sıralamadır.
İkincisi ise daha dün denilebilecek bir tarihte 1972 yılında Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü UNESCO tarafından dünyanın kültürel ve doğal mirasını korumak amacıyla kabul edilen bir anlaşmayla ilgili.
İkisi arasındaki fark 2. Yüz yılda dikkatlerin henüz insanoğlunun başarılarından doğanın harikalarına dönmemiş olması. Sidonlu yazar Antipatros’a göre M.Ö. yüzyıl dünyanın 7 harikasını şöyle sıralıyor;
- Giza Piramitleri
- Babil’in Asma Bahçeleri
- Zeus Heykeli
- Halikarnas Mozolesi
- Artemis Tapınağı
- Rodos Heykeli
- İskenderiye Feneri
Dünyanın 7 Harikası; Giza Piramitleri (1)
Bulunduğu Yer: Mısır
Bu üç piramit, Mısır’da Nil Irmağı’nın batı yakasında milattan yaklaşık 2.500 yıl önce yapılmış ve dünyanın 7 harikası arasında en eski olanıdır.
En eskisi ve en büyüğü ise Firavun Keops’a aittir. Tabanını oluşturan karenin kenarları 230 metre uzunluğundadır. Yapılışındaki yüksekliği ise 147 metredir. Bunun biraz güneyindeki Kefren Piramadi ise biraz daha küçüktür. Taban kenarı 216 metre ve yüksekliği 143 metredir.
En güneydeki piramidin taban kenarı ise; 109 metre yüksekliği 66 metre olan üçüncü piramit Firavun Mikerinos’a attir. Piramitlerin dış kaplamaları geçmişte başka amaçlarla kullanılmak üzere söküldüğü için orijinal yükseklikleri azaltılmıştır. Sadece Kefren piramidinin dış kaplaması piramidin üst ucunda yerinde duruyor. Keops piramidinin 2,3 milyon blok taşın kullanılarak yapıldığı tahmin edilmektedir. Günümüzde hala nasıl yapıldıklarına dair kesin bir bilgi bulunmamaktadır.
Dünyanın 7 Harikası; Babil’in Asma Bahçeleri (2)
Bulunduğu Yer: Irak
Küçükken sandığımız gibi bu efsanevi bahçeler bir yerele asılı filan değil. Sadece sütunlarla desteklenen taraçalar üzerinde kurulmuşlar.
Bahçelerin ünlü Kraliçe Semiramis veya yine çok ünlü Kral Nabukadnezar tarafından yapıldığına ilişkin iki farklı görüş vardır. O halde ya; M.Ö. 800’lere ya da 600’lere tarihleniyorlar. Eski çağın yazarlarına göre Fırat nehrinden pompalanan sularla yeşillendirilmiş bu bahçeler güzellik ihtişamlarıyla görenleri hayrete düşürüyor.
Dünyanın 7 Harikası; Zeus Heykeli (3)
Bulunduğu Yer: Olympia, Yunanistan
Tarihin ilk olimpiyatları Antik Yunanistan’ın Olimpia Kentinde, M.Ö. 776 yılında düzenlenmiştir. Ama bu tarihten 300 yıl kadar önce, M.Ö. 430’da Atinalı heykeltıraş Phidias kentteki Zeus Tapınacağı için 12 metre yüksekliğinde altın ve fildişi kaplı bir Zeus heykeli yapmıştı.
Tahtında oturur vaziyetteki Zeus sağ elinde habercisi Nike’ı simgeleyen bir heykel, sol elinde ise üstüne kartal konmuş bir asa tutuyordu. Konstantinopolis Doğu Roma İmparatorluğu’nun başkenti olunca herhalde en muhteşem eserler bir başkenti yaraşır diye düşünülerek Zeus Heykeli buraya getirilmiştir. Ne yazık ki M.S. 462’de meşhur İstanbul yangınlarından birinde yok olup gitmiş.
Dünyanın 7 Harikası; Halikarnas Mozolesi (4)
Bulunduğu Yer: Halikarnassos (Bodrum), Türkiye
Yine ülkemizden bir dünya harikası, Dul Kraliçe Artemisia sevgili eşi Mausolos için M.Ö. 353 – 351 tarihleri arasında Bodrum’da bir anız mezar yaptırmıştır. Anıt mezarlar için kullandığımız mozole sözcüğü aslında ölen bu kralın adı. Eski yazarların anlattığına göre anıt mezar hemen hemen kara biçimindeki temeller üzerinde yükseliyormuş. Çevresinin uzunluğu 125 metre ve 36 sütunludur.
Yapı yükseldikçe küçülen 24 basamaklı bir piramit şeklindeymiş ve en tepede dört atlı bir araba heykeli varmış. Mozolenin 11 ve 15. Yüzyıllar arasındaki depremlerde yıkıldığı taşlarıyla yeni yapılan yapıldığı tahmin ediliyor.
Dünyanın 7 Harikası; Artemis Tapınağı (5)
Bulunduğu Yer: Efes, Türkiye
Bu tapınak Efes’te, Lidya kralı Kroisos tarafından M.Ö. 356 yılında yaptırılmıştır. Yaklaşık iki yüz yıl sonra da adını tarihe yazdırmak isteyen biri tarafından yakılmıştır.
Zamanın mahkemesi adamın bu amacına asla kavuşamaması için adının anılmasını yasaklamıştır. Ama Herhalde bu karar bir işe yaramamış ki biz bu gün Artemis Kundakçısının adını biliyoruz; Herostratus! Tapınak 110 metreye 55 metre boyutlarındaki eski temeller üzerinde yeniden inşa edilmiştir. Büyüklüğü, muhteşem süslemeleri ve heykelcikleriyle herkesi kendine hayran bırakıyormuş. Ama dört asır sonra Godar Anadolu’ya gelerek ortalığı yakıp yıkarken tapınağı da yok etmişler.
Dünyanın 7 Harikası; Rodos Heykeli (6)
Bulunduğu Yer: Rodos Adası, Yunanistan
Rodos Adası sakinleri M.Ö. 305 -304 yılları arasındaki bir yıl süren kuşatmadan kurtulunca sevinçlerini bir heykel dikerek ifade etmişlerdir.
Heykeltıraş Lindos’lu Khares’in yaptığı ve Güneş Tanrısı Helios’u simgeleyen heykel 32 metre yüksekliğindeydi ve tunçtan yapılmıştı.
Liman girişinde duran heykelin bacaklarının arasından gemilerin geçtiği şeklinde söylentiler vardır. Ama o zamanın yapım teknikleri ve malzemeleriyle böyle bir heykelin yapılması mümkün değildir. Heykel M.Ö. 225 veya 226 yılındaki bir depremde yıkılmış, birkaç asır yan yatmış halde kalmıştır. Araplar 654 yılında adayı istila etmişler ve heykelin 9 deve yükü tutarındaki parçalarını hurdacılara satmışlardır.
Dünyanın 7 Harikası; İskenderiye Feneri (7)
Bulunduğu Yer: İskenderiye, Mısır
M.Ö. 280’de II. Ptolemaios tarafından liman girişinde Faros adası üzerinde yaptırılmıştır. 110 metre yüksekliğindeki fener üç katlıymış ve her katta hafifçe içe doğru meyilli duvarlarla yükseliyormuş.
En alt kat kare, orta kat altıgen ve üst kat silindir biçimliymiş. Geniş sarmal bir metre divenle geceleri sürekli ateş yakılın tepesine çıkılıyormuş. Ortaçağda Araplar ateş yakılan yere küçük bir cami yaptırmışlar. 12 yüz yılda hala ayakta olduğu bilinen fener daha sonraki bir tarihte yıkılmış ve 1477 yılında taşlarından bir kale inşa edilmiştir. 1994’te Faros Adası etrafında, su altında yapılan araştırmalarda II. Ptolemaios’a ait olduğu sanılan dev bir Firavun heykeli bulundu. Bu heykelin fenerin önünde limana bakar vaziyette dikili olduğu sanılıyor.
Dünyanın Yeni 7 Harikası
Dünyanın 7 harikası olarak kabul edilen yukarıdaki yapılardan maalesef ki sadece “Giza Piramitleri” günümüze kadar ulaşmıştır.
Görüldüğü gibi diğer dünya mirasları ise ya kasıtlı olarak yok edilmiş ya da doğal afetler sonucu günümüze kadar ulaşmamıştır.
Bu durum karşısında dünyanın 7 harikasından geriye sağlam sadece Giza Piramidi kalınca, 8 yıl önce yenilerinin seçilmesi için bir yarışma başlatıldı. UNESCO’nun desteklemediği yarışmayı İsviçre merkezli New7 Wonders Vakfı organize etti. 200 aday eser uzmanlar tarafından değerlendirildi. Aralarında Ayasofya’nın da bulunduğu 21 yapı finale kaldı 6 yıl boyuncu dünyanın dört bir yanından yaklaşık 100 milyon kişinin internet ve cep telefonlarını kullanarak oy verdiği yarışmanın sonucuna göre; Dünyanın yeni 7 harikası aşağıdaki gibi sıralanmıştır.
- Petra Antik Kenti
- Çin Seddi
- Kurtarıcı İsa Heykeli
- Machu Picchu Antik Kenti
- Chichen Itza Piramidi
- Coliseum
- Taç Mahal Anıt Mezarı
Dünyanın 7 Harikasından Türkiye’de Bulunanlar
Dünyanın 7 harikası bakımından ülkemiz diğer ülkelere nazaran daha zengindir. Ancak bu gün itibariyle ayakta kalan yapılardan olan Giza Piramidi buna dahil değildir. Ülkemizde bulunan dünyanın yedi harikasından Efes’te bulunan Artemis Tapınağı ile Bodrum’da bulunan Halikarnas Mozolesi’dir.
Dünyanın 7 Harikası Konusunda Belgesel
