Urban Usta Kimdir? Aslen Nerelidir?

Urban Usta, Osmanlı tarihinin en önemli ikonik kişiliklerinden biri olarak kabul edilir. Macar asıllı bir dönemin ünlü döküm ustasıdır. Ustanın ünü, özellikle İstanbul’un Fethi’nde kullanılan devasa Şahi Topu ile zirveye çıkmıştır. Fatih Sultan Mehmet’in çocukluğundan beri hayalini kurduğu İstanbul kuşatmasında kritik rol oynayan Şahi Top, Bizans surlarında büyük delikler açarak fethin gerçekleşmesine doğrudan büyük katkı sağlamıştır. Ölümünden sonra bile hala dünya tarihinde isminden söz ettirmeye devam eden bir kişidir.

Urban Usta’nın Hayatı ve Kökeni

Urban Usta’nın doğum tarihi hakkında kayıtlarda kesin bir bilgi yer almamaktadır. Buna karşın ünlü top ustasının Macar asıllı olduğu konusunda herhangi bir kuşku da yoktur. Bazı tarihçiler onun Transilvanya’da, doğduğunu ileri sürerken bazı tarihçiler ise Macaristan’ın başka bölgelerinde doğduğunu ileri sürmektedirler. Hayatı hakkındaki bilgiler oldukça sınırlıdır. Bunun temel nedeni ise Osmanlı döneminde yabancı kişilere ait kişisel bilgilere fazlaca yer verilmemiş olmasıdır.  

Şu an için Urban Usta’nın çağının en tecrübeli ve yetenekli top dökümcülerinden biri olduğu tartışmazdır. Avrupa’da özellikle kuşatma teknolojileriyle ilgilendiği ve metal döküm alanında uzmanlaştığı bilinmektedir. Bu yönüyle Osmanlı’ya katılması, devlet için büyük bir kazanç olmuştur.

Dijital Pazarlama Nedir ve Nasıl Yapılır?

×

Dini İnancı ve Kültürel Kimliği

Hristiyan kökenli olduğu bilinmektedir. Osmanlı’ya geldikten sonra Müslüman olduğuna dair bir takım iddialar bulunsa da bu konuda herhangi bir kayıt bulunmamaktadır. Osmanlı döneminde ve özellikle de Fatih Sultan Mehmet döneminde yabancı ilim ve bilim adamlarına çok daha fazla önem verilmekteydi. Ancak bu sırada bu kişilerin teknik uzmanlığı yeterli görülüp dini inançları herhangi bir şekilde sorgu konusu yapılmamaktaydı.

İstanbul’un fethi gibi büyük bir hedef için sadece Osmanlı ustaları değil, Avrupa’dan gelen uzmanlar da görevlendirilmiştir. Buna karşın Urban Usta’nın İstanbul’un Fethindeki stratejisi de tartışmasızdır.

Urban Usta’nın Osmanlı’ya Gelişi

Urban Usta’nın Osmanlı’ya gelişi filmlerden izlediğimizden biraz daha farklı olmuştur alında. Daha önce Bizans İmparatorluğu’na hizmet etmek istemesine rağmen farklı nedenlerden dolayı bu isteği kabul edilmemiştir. İsteğinin kabul edilmemesinin altında çeşitli nedenler yatmaktadır. En önemli etken ise Urban Usta’nın dökmek istediği topların maliyetinin çok yüksek olması ve Bizans’ın içinde bulunduğu ekonomik sıkıntılardır. Bizans kuşkusuz ki bu talebi reddetmelerinin pişmanlığı İstanbul’un fethi ile yaşayacaktır.  

İsteğinin kabul edilmemesi üzerine Osmanlı’ya yönelmiş ve Fatih Sultan Mehmet ile tanışma fırsatı bulmuştur. Fatih Sultan Mehmet ustanın kabiliyetini kısa sürede fark etmiş ve Edirne’deki top dökümhanesinde görevlendirmiştir. Burada Osmanlı ustalarıyla birlikte çalışarak dünya tarihinin en ünlü toplarından biri olan devasa Şahi Topu’nu üretmiştir.

Şahi Topu ve İstanbul’un Fethi’ndeki Rolü

Şahi Topu, dönemin mühendislik harikalarından en büyüğüdür. Yaklaşık 8 metre uzunluğunda olup ve 20 tona yakın ağırlıktadır. 1,5 tonluk taş gülleler atabilme kapasitesine sahip bu top, kuşatma savaşlarının kaderini değiştirmiştir.

O dönemki koşullar içerisinde topun doldurulması saatler sürmekteydi. Ancak her atışı Bizans surlarında büyük hasarlara ve büyük yıkıma neden oluyordu. 1,5 kilometre menzile sahip olan Şahi Topu, hem fiziksel hem de psikolojik etkisiyle Bizans savunmasını zor durumda bırakmıştır. Özellikle kuşatmanın ilk başladığı anlarda ilk Şahi Topu atışı ile surlarda delik açılmasından itibaren Bizans ordusu psikolojik bir çöküntü yaşamaya başlamıştır.

Elbette ki Fatih Sultan Mehmet’in bilgi ve tecrübesi İstanbul’un fethi içi en önemli unsur olsa da Şahi Topu olmaksızın Bizans surlarının da geçilmesi neredeyse imkansızdı.

Urban Usta’nın Ölümü ve Mezarı

Urban Usta’nın ölümü hakkında da çok farklı rivayetler vardır. Bazı kaynaklar, kuşatma sırasında toplardan birinin patlaması sonucu öldüğünü yazar. Ancak bu konuda kesin bir bilgi yoktur. Bazı tarihçiler ise onun kuşatma sırasında veya sonrasında farklı bir şekilde öldüğünü, hatta Osmanlı hizmetinde daha uzun süre yaşadığını iddia etmektedir. İzlemiş olduğumuz Fetih 1453 isimli filmde ustanın denildiği gibi top patlaması sonucu yaralandığı senaryo edilse de devamında herhangi bir bilgi verilmemiştir.

Nasıl öldüğü tam olarak bilinmeyen Urban Usta’nın mezarı hakkında da herhangi bir bilgi bulunmamaktadır. Osmanlı arşivlerinde onun gömüldüğü yere dair bir kayıt yoktur. Aslında mezarının bilinmemesi onun ölümünü gizemli kılan diğer bir unsurdur.

Urban Usta’nın Tarihteki Önemi

Usta ölümünden sonra da adından sıkça söz ettirmiştir. Elbette ki adından en çok söz ettirilmesinin nedeni Şahi Topu’dur. Onun Şahi Topu ile gerçekleştirdiği yenilik bütün Avrupa’da büyük yankı uyandırmıştır. Orta Çağ sonlarında ateşli silahların ve top teknolojisinin önemini ortaya koymuş, kuşatma stratejilerinde yeni bir dönemi bu usta başlatmıştır.

Devamında Osmanlı topçuluğu onun katkılarıyla çok daha gelişmiş, sonraki yüzyıllarda Osmanlı ordusu Avrupa’nın en güçlü topçuluk sistemlerinden birine sahip olmuştur. Urban Usta bu yönüyle, sadece bir usta değil, aynı zamanda askeri teknolojinin gelişiminde bir dönüm noktası niteliğindedir.

Urban Usta Hakkında Merak Edilen Sorular

Urban Usta’nın Hayatı Özet

Urban Usta, tarihin dönüm noktalarından birinde rol oynamış önemli bir isimdir. İstanbul’un fethi gibi dünya tarihini değiştiren bir olayda onun ustalığı, Osmanlı’nın başarısını kolaylaştırmıştır. Şahi Topu sadece bir savaş aracı değil, aynı zamanda dönemin teknoloji ve strateji anlayışının bir sembolüdür.

Urban Usta’nın hayatı hakkında birçok şey gizemli kalmıştır. Ancak kesin olan şu ki, onun katkıları olmadan Osmanlı’nın kuşatma stratejisi çok daha zor ilerleyebilirdi. Bu nedenle Urban Usta, yalnızca Osmanlı değil dünya tarihinin de unutulmaz figürlerinden biridir.